Weetjes over lichaamstemperatuur bij de mens
Normale lichaamstemperatuur bij de mens
Het is belangrijk dat het lichaam van de mens een constante lichaamstemperatuur heeft. Op deze manier blijft het lichaam in balans en werken de fysiologische processen in het lichaam het best.
De gemiddelde, normale, lichaamstemperatuur van de mens ligt tussen de 35,5 en 37,8 °C. Let wel, afhankelijk van hoe je de temperatuur meet, is een waarde wel of niet normaal.
Daarnaast is het belangrijk om te weten dat de temperatuur schommelt bij mensen gedurende de dag. In de ochtend is de lichaamstemperatuur doorgaans het laagste en aan het begin van de avond het hoogst.
De temperatuur kan ook iets verschillen door geslacht, leeftijd en periodiek. Ook is het afhankelijk van hoe er gemeten wordt en ook welke thermometer wordt gebruikt. Het meten ervan is dus afhankelijk van flink wat variabelen.
Abnormale lichaamstemperatuur
De (temperatuurs-) balans in het lichaam kan door een tal van oorzaken uit balans zijn. Een te hoge of te lage lichaamstemperatuur kan ingrijpende gevolgen hebben. Twijfel je aan de metingen die je doet en of jouw lichaamstemperatuur wel in orde is, raadpleeg dan altijd een arts.
Hyperthermie
Hyperthermie is de Latijnse naam voor verhoogde temperatuur. Wanneer je temperatuur uitkomt boven de 37,8 °C is er sprake van verhoging. Al vanaf 38,0 °C is er sprake van koorts. Dit is echter niet een spijkerharde waarde, maar vanaf 40,0 °C is er kans op andere ontregeling in het lichaam. Hoe meer de lichaamstemperatuur stijgt, hoe gevaarlijker dit is voor het lichaam.
Hypothermie
Hypothermie is de benaming voor onderkoeling. Onderkoeling treedt op wanneer de lichaamstemperatuur daalt tot onder de 35 °C. Wanneer onderkoeling optreedt, is er een grote kans dat er problemen ontstaan in de stofwisseling. Daarnaast kunnen andere processen in het lichaam hinder ondervinden van deze hypothermie. Onderkoeling tot onder de 32 °C wordt kritiek en nog lager kan levensbedreigend zijn.
Wat is koorts
Door bijvoorbeeld ziekte of ontsteking kan de lichaamstemperatuur ontregeld raken. Wanneer de lichaamstemperatuur 38 graden Celsius of hoger wordt, spreekt men van koorts. Wanneer de lichaamstemperatuur tussen de normale temperatuur en koorts in zit spreken we nog van verhoging.
“Bij langdurige of hoge koorts raden we altijd aan bij een huisarts langs te gaan.”
Mattieu Appelscha, huisarts.
Koorts kan door verschillende redenen ontstaan. Koorts wordt soms gezien als mechanisme van je lichaam zelf. Doordat de lichaamstemperatuur verhoogd, wordt de omgeving voor de bacteriën of virussen die in je lichaam aanwezig kunnen zijn, minder ideaal en kunnen deze minder goed in leven blijven.
Koorts kan op verschillende manieren ontstaan, door interne en externe redenen. Voorbeelden van interne redenen zijn; een bacteriële infecties of vergiftigingen. Externe redenen zijn bijvoorbeeld tropische temperaturen, duursporten of bij verbranding na te lang zonnen.
Koortsverschijnselen
Alhoewel iedereen die weleens koorts heeft gehad de verschijnselen vast weet te benoemen, hieronder alsnog de bekendste koortsverschijnselen:
- Algemeen gevoel van ziekte
- Afwisselend koud en warm voelen
- Veel zweten
- Verminderde eetlust, misselijkheid
- Vermoeidheid
Als de koorts aanhoudt of erg hevig is kunnen er bij koorts ook verschijnselen van uitdroging en ijlen of hallucineren optreden. Hevige koorts kan erg gevaarlijk zijn, dus bij twijfel is het altijd raadzaam om een dokter te consulteren.
Wil je zelf meten om te controleren of je verhoging op koorts hebt, gebruik daarvoor dan een geschikte thermometer.
Methodes om je lichaamstemperatuur te meten
Er zijn diverse methodes om je lichaamstemperatuur op te meten. Per methode moeten de resultaten anders geïnterpreteerd worden, let dus even goed op.
Rectaal
Het rectaal meten geeft de meest nauwkeurige meting van deze methodes aan. Doordat de inwendige temperatuur gemeten, wordt deze methode als het meest betrouwbaar (van de 'thuis' metingen) gezien.
Sublinguaal
Bij sublinguaal meten wordt de temperatuur via de mond, onder de tong gemeten. De thermometer moet hiervoor onder de tong tegen het slijmvlies worden gelegd. Sluit uw mond om de thermometer en laat hem hier een aantal minuten, minimaal drie, zitten. Let erop dat bij deze manier van meten zo'n twintig minuten geen warme of koude drank is gedronken. Dit kan de meting beïnvloeden.
Axillair
Bij axillair meten wordt de lichaamstemperatuur onder de arm opgemeten. Belangrijk dat dit gebeurd bij een droge oksel. Druk de thermometer stevig tegen je lichaam aan en laat de (kwik-) thermometer zo'n 20 minuten zitten. Bij deze manier van meten meet de thermometer 1 °C lager dan via de mond. Tel dus 1° op bij het resultaat.
Tympaan
Bij tympaan temperatuur meten wordt de er gemeten via het oor. Hiervoor moet je gebruik maken van een speciale oorthermometer. Met deze speciale thermometer kan de lichaamstemperatuur via de gehoorgang worden opgemeten.
Verschillende soorten thermometers
Er zijn verschillende thermometers in de omloop die allemaal sterk in prijs en kwaliteit kunnen verschillen.
Kwikthermometers
Kwikthermometers zou je kunnen benoemen tot de ouderwetse thermometer. Ze werken, zoals de naam al doet vermoeden, op kwik. In het buisje zit het kwik dat uitzet en inkrimpt aan de hand van de temperatuur. Kwik is echter een giftige stof en daarom moet er voorzichtig worden omgegaan met deze thermometers. Kwikthermometers staan wel bekend om hun betrouwbaarheid.
Digitale thermometers
Digitale thermometers hebben net als kwikthermometers een ijzer puntje die moet wordt gebruikt op de lichaamstemperatuur te meten. Het verschil zit in de wijze waarop deze thermometer de temperatuur aangeeft.
Oorthermometers
Een oorthermometer is expliciet bedoeld om via een oor de temperatuur op te meten. Vaak moet er op een oorthermometer nog een speciaal kapje worden geplaatst voordat er gebruik van kan worden gemaakt. Nadat de thermometer in het oor is geplaatst, geeft hij aan wanneer hij klaar is met meten en kan de temperatuur worden afgelezen.
Een zeer goede en veel gebruikte oorthermometer is de Braun Thermoscan IRT 6520. Deze thermometer is een revolutie in het temperaturen vooral van kinderen. Met een hele snelle meting met de Braun Thermoscan in het oor van het kind is het binnen een oogopslag duidelijk of jouw kind verhoging heeft of niet.
“Temperatuur opmeten is vaak een lastige klus, maar met de Braun Thermoscan is het echt super-eenvoudig.”
Isabell de Rooij-Groeneveld, trotse moeder van Timo.
Tot slot: maak je je zorgen over je lichaamstemperatuur of weet je iets niet zeker, raadpleeg dan altijd een arts.
Veelgestelde vragen over lichaamstemperatuur vind je hier.